در دوران بارداری تست های مختلفی از لحاظ سلامت جنینی انجام می شود که در کشور ما دوبار غربالگری سلامت جنین و یک بار آنومالی اسکن یا همان سونوگرافی از لحاظ سلامت و صحت احشای بدن جنین انجام می شود.
غربالگری اول که در هفته ی 11 تا 14 حاملگی صورت می گیرد و پر کاربردترین پروتکل، شامل سنجش ترانس لوسنسی گردن یا همان چین های پشت گردن جنین با سونوگرافی و سنجش دومادلای سرم مادر است.
NT یا ترانس لوسنسی گردن چیست؟
حداکثر ضخامت ناحیه ترانس لوسنسی زیر جلدی بین پوست و بافت نرم موجود در روی ستون فقرات جنین در ناحیه ی پشت گردن می باشد.
اگر در سونوگرافی NT بالا باشد و میزان آن 3-2 میلی متر بیشتر باشد احتمال مطرح شدن اختلال کروموزومی و همچنین سندرم داون وجود دارد. بهترین زمان حساسیت NT هفته یازدهم بارداری می باشد.
بالا بودن عدد NT در سونوگرافی
اگر مقدار NT از 3-2 میلی متر بالا باشد علاوه بر اختلال کروموزومی یا سندرم داون حتماً باید اکوکاردیوگرافی جنین همراه با سونوگرافی هدفمند انجام شود، همچنین بهتر است بررسی کاریوتایپ یا همان بررسی کروموزومی جنین از لحاظ بیماری انجام شود.
دو آنالیت سرمی یا ماده ی سرمی که برای غربالگری در سرم خون مادر اندازه گیری می شوند:
اولین آنالیتی که در خون مادر اندازه گیری می شود هورمون گنادوتروپین جفت انسان یا همان b_hCG می باشد که در سندرم داون این ماده یا هورمون در سرم یا همان خون مادر افزایش می یابد.
دومین ماده ی اندازه گیری در خون مادر که برای غربالگری اول استفاده می شود PAPP_A یا پروتئین A ی پلاسمایی مرتبط با حاملگی است که این مورد نیز در موارد سندرم داون کاهش می یابد.
بیماری های کشف شده توسط غربالگری اول
علاوه بر سندرم داون، تریزومی 18 و 13 نیز با غربالگری قابل شناسایی می باشد طوری که در غربالگری اول اندازه گیری می شوند هر دو کاهش می یابند.
غربالگری در سه ماهه ی دوم
در غربالگری دوم چهار ماده ی موجود در خون مادر اندازه گیری می شوند که این تست غربالگری دوم در هفته ی 20-15 انجام می شود. اعم از AFP آلفافتوپروتئین که یک پروتئین در خون مادر باردار می باشد.
دومین ماده همان hCG سرم مادر یا گنادوتروپین جفت انسان است. سومین ماده یک ماده ی هورمونی استریول غیر کونژوگه سرم مادر است و چهارمین ماده مارکر اینهیبین A می باشد که به این تست غربالگری دوم تست چهارگانه نیز گفته می شود.
هر کدام از این آنالیت سرم مادر یا مارکرها اندازه های مخصوص خود رادارند که با بالا و پایین شدن مقدار این ماده ها سلامت و صحت جنین به مخاطره می افتد و احتمال مطرح شدن اختلالات کروموزومی یا سندروم های مختلف در جنین مطرح می شود بعد از 2 غربالگری در هفته ی 18 آنومالی اسکن یا همان سونوگرافی هدفمند انجام می شود که از لحاظ احشاء و ارگان های بدن اطلاعات کافی در اختیار پزشک قرار می دهد و مهم ترین سونوگرافی مطرح می شود پس تمام خانم های باردار باید حتماً این سونوگرافی را انجام دهند.
سرویس همپای مادر که توسط تیم نوکو راه اندازی شده به صورت آنلاین و شبانه روزی به خدمت رسانی به مادران باردار ، تازه زایمان کرده و دارای فرزند تا 2 سال می پردازد.
منابع :
کتاب بارداری و زایمان ویلیامز ، فصل نهم تشخیص پره ناتال ، ترجمه دکتر بهرام قاضی جهانی ، انتشارات گلبان
