” میشه انقدر بازیگوشی نکنی و تکالیفتو انجام بدی؟”
همه ما حداقل چند بار این جمله را به کودک خود گفته ایم. من مادر یک دختر بچه کنجکاو و پرحرف هستم و معمولا به سختی می توانم او را از حواس پرتی های بیش از حد دور نگه دارم تا تکالیفش را انجام دهد. از عبارت ” حواس پرتی های بیش از حد ” استفاده کردم چون کودکان به طور طبیعی پرتحرک و پر انرژی اند و نمیتوانیم از آنها انتظار داشته باشیم بدون هیچ گونه حواس پرتی تمرکز کامل داشته باشند. با این حال, ما میتوانیم به افزایش تمرکز کودکانمان کمک کنیم تا در انجام کارها به مدت طولانی دقت بیشتری داشته باشد. قبل از توضیح این روش ها , باید چند نکته را درک کنیم :
- کودکان به طور طبیعی کنجکاو و پرانرژی اند
- دلیل اصلی مشکلات تمرکز در کودکان این است که آن ها با افراد بزرگسال بسیار متفاوت هستند.
- اگر کاری که انجام میدهند سرگرم کننده نباشد, حوصله شان سر می رود و روی کار جالب تری متمرکز میشوند. اما بزرگسالان بدون توجه به سرگرم کننده بودن یک کار آن را انجام می دهند!
در این بخش 13 روش فوق العاده برای افزایش تمرکز در کودکان را به شما معرفی میکنیم.
انجام بازی ها و تمرین های تمرکز
از آنجا که کودکان از طریق بازی کردن بهتر یاد میگیرند , بهتر است همیشه فعالیت های سرگرم کننده برای آنها فراهم کنید. کامپیوتر , تبلت و دستگاه های الکترونیکی را از کودک دور کنید و برایش اسباب بازی هایی تهیه کنید که به افزایش تمرکز و توجه کمک میکنند. تحقیقات نشان داده, دستگاه های الکترونیکی هوشمند, تمرکز و توجه کودکان را شدیدا کاهش میدهند. پس بهتر است استفاده از این دستگاه ها را برای فرزندتان محدود کنید.
- بازی های فکری : انجام بازی هایی که نیازمند تفکر , برنامه ریزی و حافظه هستند , توانایی تمرکز و توجه در کودک را تقویت میکنند.
- ترتیب گذاری : بین ترتیب گذاری و تمرکز , رابطه عمیقی وجود دارد. بازی هایی مثل حروف چینی برای کودکانی که مشکلات تمرکز دارند فعالیت مفیدی است.
- نشستن بی حرکت : از کودک بخواهید بدون حرکت و جا به جایی روی صندلی بنشیند تا متوجه شوید چه مدت میتواند این کار را ادامه دهد. همچنین, بازی “مجسمه شو” هم به تقویت تمرکز کمک میکند. در این بازی یک موسیقی پخش میشود و بعد از قطع موسیقی کودک باید بی حرکت بایستد و مجسمه شود. تکرار این بازی مغز را به چالش میکشد و باعث تقویت اتصالات ذهن و بدن میشود.
فراهم کردن محیط آرام و بدون حواس پرتی:
بعضی از کودکان در محیط های ساکت و آرام عملکرد بهتری دارند. با این حال, ممکن است بعضی از کودکان در محیط های شلوغ شکوفا شوند. بنابراین , بهتر است اول متوجه شوید چه محیطی برای درس خواندن فرزند شما مناسب است تا بتوانید به افزایش تمرکز در او کمک کنید.
- محیط : موسیقی و نور ملایم به افزایش روحیه کودک برای مطالعه کمک میکند. کالپانا, مادرِ مانای 4 ساله میگوید: ” پسر من قبلا همیشه پر جنب و جوش و فعال بود. اما بعد از اینکه یک تُنگ ماهی در اتاقش گذاشتم , متوجه شدم کمی آرام شده! فکر میکنم تماشای این ماهی که داخل تنگ شنا میکند تاثیر بسیار خوبی روی او گذاشته!”
- دستگاه های الکترونیکی : همه ی دستگاه های الکترونیکی از جمله تلویزیون, تبلت و موبایل باید خاموش شوند یا در اتاق دیگری باشند تا کودک دچار حواس پرتی نشود. اگر کودک میخواهد با کمک کامپیوتر مطالعه کند, فقط در همین زمینه باید از کامپیوتر استفاده کند و نه برای سایر فعالیت ها.
- وسایل قابل دسترس : همه وسایل مورد نیاز کودک را در دسترس او قرار دهید تا برای برداشتن آن ها نیازی به بلند شدن نداشته باشد. مثلا, کتاب های درسی , مداد رنگی, دفتر یادداشت , خودکار و حتی آب را روی میز یا در نزدیکی فرزندتان بگذارید. با این روش میتوانید متوجه شوید چقدر از کارها باقی مانده و زمانتان را بهتر مدیریت کنید. همچنین, این کار تمرکز و توجه کودک را تقویت میکند.
فراموش نکنید, کشف محیط مناسب برای مطالعه کودک, اولین قدم در تقویت تمرکز است.
خوردن سبزیجات و غذاهای سالم
خوردن غذاهای سالم با سلامتی و تمرکز کودکان رابطه مستقیم دارد و بعضی از غذاها باعث تقویت تمرکز و توجه میشوند. خوردن تنقلات و مواد غذایی حاوی قندِ بالا کودک را تنبل میکنند. اما مواد غذایی سرشار از پروتئین مثل بادام , تخم مرغ و گوشت بدون چربی به افزایش سطح تمرکز و آگاهی کمک میکنند.
- کافئین : تحقیقات نشان میدهد, مصرف کافئین و نوشیدنی های انرژی زا در بین کودکان رو به افزایش است. این نوشیدنی ها قند زیادی را وارد بدن میکند و در نهایت انرژی را کاهش میدهد.
- غذاهای سالم : طبق یک تحقیق جالب در دانشگاه اولستر انگلستان, خوردن نان تُست و لوبیای پخته شده برای صبحانه , سطح درک و شناخت را بالا میبرد. بنابراین, بهتر است برای تقویت قدرت ذهنی کودک , به او غذاهای سالم مثل میوه و سبزیجات بدهید.
پیروی از یک برنامه منظم
مریم مادر سینا 4 ساله همه چیز را برای پسرش برنامه ریزی میکند. او میگوید: ” سینا ساعت 3.30 از مدرسه برمیگردد و ساعت 4 بعدازظهر میان وعده اش را میخورد. بعد او و چند نفر از بچه های همسایه را برای دوچرخه سواری بیرون میبرم. ساعت 5 او دوباره به خانه برمیگردد. لباس هایش را عوض میکند و خوراکی میخورد. ساعت 5.30 درس هایش را میخواند و تکالیفش را مینویسد. ساعت 7.30 به او شام میدهم و ساعت 8.30 به رختخواب میرود.”
لازم نیست همه ما به اندازه مادر سینا منظم باشیم, اما باید از یک برنامه منظم و مناسب برای کودک پیروی کنیم. این کار علاوه بر مدیریت زمان باعث میشود مغز کودک برای انجام به موقع تکالیف برنامه ریزی کند. در نتیجه قدرت تمرکز فرزند شما بالا میرود. مثلا, سینا میداند بعد از بازی باید درس بخواند و به طور خودکار بعد از بازی کردن سراغ درس هایش میرود.
استراحت و خواب برای تقویت تمرکز کودک
اکثر کودکان بعد از خواب شبانه مناسب تمرکز بیشتری دارند. همچنین, بهتر است کودک بعد از مدرسه یا بعد از ظهر ها 20 دقیقه چرت بزند و استراحت کند تا بهتر تمرکز کند. قبل از شروع تکالیف نیازهایی مثل دستشویی رفتن یا خوردن تنقلات را برطرف کنید تا کودک دچار حواس پرتی نشود.
تقسیم کردن کارهای بزرگ به کارهای کوچک تر
مطالعه یک فصل کامل از کتاب درسی کار دشواری برای کودک شماست. بهتر است هر فصل از کتاب را به صفحات یا پاراگراف های کوچک تقسیم کنید تا فرزند شما بعد از خواندن هر قسمت احساس موفقیت پیدا کند. این کار به کودک انگیزه میدهد. از این روش برای انجام کارهای خانه نیز استفاده کنید. نیتا مادر آنیکای 8 ساله میگوید: ” تا چند هفته دائما از آنیکا میخواستم قفسه هایش را مرتب کند. اما او اصلا به حرفم گوش نمیداد. بعد تصمیم گرفتم این کار را ساده تر کنم و به آنیکا گفتم امروز قفسه های پایین را مرتب کن. مطمئن بودم از عهده این کار بر می آید. بعد از ظهر که به خانه برگشتم آنیکا قفسه پایین را مرتب کرده بود!”
روش یادگیری فرزندتان را پیدا کنید ( دیداری , شنیداری , لمسی)
روش یادگیری در هر کودک با بقیه متفاوت است. بعضی از کودکان از طریق دیدن , بعضی از طریق شنیدن و بقیه آنها با لمس کردن میتوانند اطلاعات را پردازش کنند و بیاموزند. پس بهتر است روش یادگیری فرزندتان را پیدا کنید تا در درک بهتر اطلاعات و یادگیری بیشتر در زمان کوتاه تر, به او کمک کنید.
- دیداری : بعضی از کودکان از طریق دیدن , اطلاعات را بهتر درک میکنند. در این حالت, خواندن اطلاعات و نوشتن آن ها روی کاغذ , تمرکز او را افزایش میدهد.
- ساختن فِلَش کارت : اگر کودک شما در حال یادگیری اِملای کلمات یا مفاهیم است, آن ها را روی کارت های کوچک بنویسید و با سرعت به او نشان دهید تا بتواند این مفاهیم را سریع تر درک کند و یاد بگیرد.
- نقاشی کشیدن : از کودک بخواهید چیزهایی که یادگرفته را نقاشی کند تا این مطالب را بهتر تصویر سازی کند. علاوه بر این, نقاشی کردن درس ها به تقویت مهارت های حرکتی کودک کمک میکند.
- خط خطی : گاهی اوقات میبینیم کودک موقع فکر کردن یا درس خواندن روی کاغذ خط خطی میکند و فکر میکنیم حواسش پرت شده, اما در واقع خط خطی کردن باعث میشود کودک اطلاعاتی که در آن لحظه آموخته را بهتر حفظ کند و آنها را راحت تر به یاد بیاورد.
- شنیداری : بعضی از کودکان با شنیدن اطلاعات , یادگیری بهتری دارند.
- خواندن با صدای بلند : کودکانی که از طریق شنیدن بهتر یاد میگیرند , میتوانند مطالب را با صدای بلند بخوانند یا به صدای کسی که مطالب را میخواند گوش کنند. در این مورد, ممکن است کتاب های صوتی نسبت به کتاب های کاغذی برای فرزند شما مفید تر باشد.
- موسیقی : گوش دادن به موسیقی نیز یکی از روش های افزایش تمرکز در این کودکان است.
- لَمسی : بعضی از کودکان با لمس کردن و حس کردن اشیا, بهتر درک می کنند و یاد میگیرند. در این مورد, نصب اپلیکیشن های آموزشی نسبت به خواندن با صدای بلند یا نوشتن روی کاغذ مفید تر است. نینا مادر پراکاش 5 ساله میگوید: ” وقتی پسرم در حال آشنایی با سیارات بود , او را به رصد خانه بردم و بعد از برگشتن به خانه همراه با هم یک کاردستی از منظومه شمسی درست کردیم. از آن به بعد, او هرگز اسم سیاره ها یا سیاره های حلقه دار را فراموش نکرده. “
فرزندتان را برای انجام کارهای بعدی آماده کنید:
وقتی کودکتان مشغول است, به او بگویید که بعد از آن باید چه کار کند. با این حال, برای شروع هر کار جدید چند دقیقه به او فرصت بدهید. این کار خصوصا زمانی که کودک در حال انجام فعالیت های مورد علاقه اش است به شما کمک میکند, چون در غیر این صورت ممکن است از رها کردن آن کار و شروع یک کار جدید امتناع کند.
تعیین اهداف کوتاه مدت برای تمرکز بهتر
برای انجام هر کار زمان محدودی تعیین کنید. مثلا به کودک بگویید باید تعداد صفحات مشخص شده را در مدت 20 دقیقه بخواند. به یاد داشته باشید, زمان متوسط برای تمرکز کامل در بزرگسالان 42 دقیقه است. بنابراین این زمان برای کودک بسیار کم تر است. پس میتوانید از زمان های 15 یا 20 دقیقه برای تعیین این اهداف استفاده کنید. نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که بعضی از کودکان سریع تر از زمان تعیین شده به آن هدف میرسند , اما بعضی از کودکان ممکن است احساس اضطراب و فشار کنند و تمرکزشان را از دست بدهند.
تعیین سیستم پاداش
لازم نیست حتما جوایزی مثل شکلات یا اسباب بازی به کودک بدهید. میتوانید از او تعریف کنید یا اجازه دهید تکالیفی که دوست دارد را انجام دهد. آنوکا مادر مانسی 7 ساله میگوید: ” دختر من عاشق حل کردن مسئله های ریاضی است. به همین خاطر, بعد از خواندن درس زبان که از آن بیزار است به او اجازه میدهم چند صفحه جمع انجام دهد.”
بدون شک , این کار به افزایش تمرکز کودک کمک میکند.
در نظر گرفتن زمانی برای حواس پرتی
کودکان به طور طبیعی پرتحرک و پر انرژی اند. بنابراین, بعد از پایان هر کار به او اجازه دهید انرژی اش را تخلیه کند تا برای انجام کارهای بعد تمرکز بیشتری داشته باشد. بهتر است در این زمان کودک شما کارهایی کاملا متفاوت با قبل انجام دهد. برای مثال, شانتا مادربزرگ شیفای 8 ساله میگوید: ” وقتی به نوه ام دیکته میگویم, از او میخواهم 10 کلمه بنویسد و بعد از آن 1 تا 2 دقیقه بدود یا اسکیت بازی کند. در نتیجه, موقع نوشتن 10 کلمه بعد تمرکز بیشتری دارد.”
استفاده موثر از انرژی
بعضی از کودکان صبح ها انرژی بیشتری دارند و بعضی از آن ها عصرها. مطالعه یا انجام فعالیت ها در این زمان به تقویت تمرکز کودک شما کمک میکند. فعالیت های سخت تر را زمانی شروع کنید که کودک انرژی بیشتری دارد. با کم شدن انرژی , فعالیت ها را سبُک تر کنید. این کار به افزایش قدرت تمرکز کمک میکند.
تنفس عمیق و تصویر سازی
ترکیب تکنیک های ساده ی آرامش مثل تنفس عمیق همراه با تصویر سازی مثبت به مغز کمک میکند تا مهارت های جدید را تقویت کند. به عنوان مثال, از کودک بخواهید چشم هایش را ببندد و تصور کند در کلاس درس است. بعد از او سوال کنید:
- در این تصویر چه چیزهایی میبیند؟
- چه چیزهایی میشنود؟ چه چیزهایی حواسش را پرت میکند؟
- از او بپرسید چطور میتواند این حواس پرتی ها را دور کند. بعد از این کار میتوانید رفتار فرزندتان در کلاس درس را متوجه شوید و به تغییر این رفتارها کمک کنید.
تمرکز هم مانند همه مهارت ها قابل پیشرفت و خودکار شدن است. با انجام مداوم این 13 روش میتوانید تمرکز کودک خود را بالا ببرید و رابطه بهتری با او داشته باشید.
می توانید مقالات فرزندپروری نوکو را از این لینک و ویدیوهای فرزندپروری را از این لینک تماشا کنید.
اگه برای افزایش تمرکز ریتالین به بچه بدیم طوری میشه ؟
ریتالین فقط باید با تجویز پزشک مصرف بشه و استفاده خودسرانه از اون می تونه خطرآفرین باشه