کنترل قدی نوزاد
کنترل قدی نوزاد در مشاهده وضعیت سلامت نوزادان اهمیت بسزایی دارد. بسیاری از والدین نگران این موضوع هستند که آیا کودک شیرخوارشان نسبت به سنش بزرگتر است یا کوچک‌تر. سازمان بهداشت جهانی برای کودکان زیر یک سال داد‌ه‌هایی را بر اساس قد و وزن آنها در نظر گرفته است که به طور تقریبی حدود نیمی از کودکان در این محدوده قرار می‌گیرند، یک چهارم کودکان بالاتر از این محدوده و یک چهارم هم پایین‌تر از این اعداد قرار خواهند گرفت.
چند نکته مهم
- بهترین راه برای ارزیابی رشد هر کودک، اندازه گیری وزن، قد و دور سر او است.
- بدیهی است که الگوی رشد کودکان یکنواخت نیست و هر کودک الگوی رشد خاص خود را دارد و نباید او را با کودکان دیگر مقایسه کرد.
- بسته به سن و توانایی کودک در ایستادن ، قد خوابیده یا قد ایستاده کودک را اندازه گیری کنید.
- اگر کودک کمتر از دو سال دارد، قد خوابیده و اگر 2 سال یا بیشتر دارد و قادر به ایستادن است قد ایستاده اش را اندازه بگیرید. قد ایستاده حدود 7/0 سانتی متر کمتر از قد خوابیده است.
روش اندازه گیری قد در شیرخواران و کودکان
با قرار دادن شیرخوار در وضعیت خوابیده به پشت ، بر روی یک تخته اندازه گیری ، طول بدن او را اندازه بگیرید . اگر تخته اندازه گیری ندارید ، از یک میز معمولی می‌توانید استفاده کنید . شیرخوار را به پشت ، روی آن خوابانیده و دو علامت روی میز بزنید . یک علامت در ناحیه فرق سر و علامت دیگر در ناحیه پاشنه پا . دقت کنید که پاهای شیرخوار ، هنگام اندازه گیری کاملاً صاف باشد در غیر این صورت قد شیرخوار کمتر اندازه گیری می‌شود .
اندازه گیری مستقیم نوزاد با متر نواری خیلی دقیق نمی باشد . طول قد را در کودکان بزرگتر ، از طریق ایستادن کودک در مقابل یک دیوار ، در حالی که پاشنه ها ، پشت و سر او با دیوار تماس دارد ، می‌توان اندازه گیری کرد . در این حالت تخته صاف و کوچک بر روی سر کودک قرار دهید ، طوری که با دیوار زاویه قائمه ایجاد نماید . در این حالت ، فاصله تخته تا زمین را به طور دقیق اندازه گیری نمایید .
قد نوزاد رسیده (نوزادی که 9ماهه به دنیا آمده باشه) حدود 50 سانتی متراست که در سال اول زندگی معمولا 25 سانتی متر به قد او اضافه می شود. در سال های بعد این میزان به ترتیب نصف می شود به طوری که در سال دوم تقریبا 5/12 سانتی متر و در سال سوم 5/6 سانتی متر و از سال چهارم به بعد هر سال 5/3 سانتی متر به قد کودک اضافه می شود، تا به حد بلوغ برسد.
رشد قد برعکس رشد وزن که به شدت تحت تأثیر تغذیه و عوامل محیطی قرار میگیرد، ماه ها طول میکشد تا تأثیر این عوامل بر قد ظاهر شود. لذا برای پایش رشد در سال اول زندگی ، اندازه گیری وزن بسیار مهم است .
این در حالی است که در سال دوم زندگی علاوه بر شاخص وزن بر سن، استفاده از شاخص وزن به قد نیز اهمیت ویژه ای پیدا میکند.
با استفاده از منحنی های رشد می توان چگونگی رشد کودک را ارزیابی کرد. تفسیر منحنی ارزیابی کودک از نظر وضعیت قد به سن به صورت زیر می باشد.
| امتیاز | طبقه بندی | اقدامات |
| پایین تر از –3Z | کوتاهی قد شدید | ارجاع به متخصص کودکان |
| از +3Z تا –2Z | کوتاهی قد | ارجاع به متخصص کودکان و بررسی علل سیستماتیک |
| مساوی -2Zتا +3Z
(روند VAN نامعلوم) |
احتمال مشکل قد | ادامه مراقبت های روتین/ توصیه های تغذیه ای / پیگیری |
| مساوی –2Z تا +3Z (روند رشد نرمال) |
قد طبیعی | ادامه مراقبت های روتین |
برای استفاده از نمودارهای رشد ابتدا سن کودک خود را در پایین نمودار پیدا کنید و یک خط فرضی عمودی رسم کنید، محیط سر، قد یا وزن را نیز در سمت چپ نمودار پیدا کنید و یک خط افقی رسم کنید. در محل تقاطع دو خط عمودی و افقی مذکور نقطه ای رسم کنید. اندازه گیری را در فواصل منظم انجام دهید و خطی رسم کنید، نقطه های رسم شده را به هم وصل کنید. این خط همان منحنی رشد فرزند شما است.
این نمودارها به شما نشان خواهد داد که رشد کودک شما در مقایسه با میانگین همه کودکان سن او چگونه است. میانگین مذکور همان خط صدک پنجاهم است.
جداول زیر محدوده اندازه گیری بین صدک ۳ تا ۹۷ درصد را نشان می دهد و بر اساس استانداردهای سازمان بهداشت جهانی (WHO) تهیه شده است.
| ماه | قد (سانتی متر) | وزن (کیلوگرم) | دور سر (سانتی متر) |
| ۰ | ۴۵.۶ – ۵۲.۷ | ۲.۴ – ۴.۲ | ۳۱.۷ – ۳۶.۱ |
| ۱ | ۵۰.۰ – ۵۷.۴ | ۳.۲ – ۵.۴ | ۳۴.۳ – ۳۸.۸ |
| ۲ | ۵۳.۲ – ۶۰.۹ | ۴.۰ – ۶.۵ | ۳۶.۰ – ۴۰.۵ |
| ۳ | ۵۵.۸ – ۶۳.۸ | ۴.۶ – ۷.۴ | ۳۷.۲ – ۴۱.۹ |
| ۴ | ۵۸.۰ – ۶۶.۲ | ۵.۱ – ۸.۱ | ۳۸.۲ – ۴۳.۰ |
| ۵ | ۵۹.۹ – ۶۸.۲ | ۵.۵ – ۸.۷ | ۳۹.۰ – ۴۳.۹ |
| ۶ | ۶۱.۵ – ۷۰.۰ | ۵.۸ – ۹.۲ | ۳۹.۷ – ۴۴.۶ |
| ۷ | ۶۲.۹ – ۷۱.۶ | ۶.۱ – ۹.۶ | ۴۰.۴ – ۴۵.۳ |
| ۸ | ۶۴.۳ – ۷۳.۲ | ۶.۳ – ۱۰.۰ | ۴۰.۹ – ۴۵.۹ |
| ۹ | ۶۵.۶ – ۷۴.۷ | ۶.۶ – ۱۰.۴ | ۴۱.۳ – ۴۶.۳ |
| ۱۰ | ۶۶.۸ – ۷۶.۱ | ۶.۸ – ۱۰.۷ | ۴۱.۷ – ۴۶.۸ |
| ۱۱ | ۶۸.۰ – ۷۷.۵ | ۷.۰ – ۱۱.۰ | ۴۲.۰ – ۴۷.۱ |
| ۱۲ | ۶۹.۲ – ۷۸.۹ | ۷.۱ – ۱۱.۳ | ۴۲.۳ – ۴۷.۵ |
جدول رشد دختران: از بدو تولد تا یک سالگی
| ماه | قد (سانتی متر) | وزن (کیلوگرم) | دور سر (سانتی متر) |
| ۰ | ۴۶.۳ – ۵۳.۴ | ۲.۵ – ۴.۳ | ۳۲.۱ – ۳۶.۹ |
| ۱ | ۵۱.۱ – ۵۸.۴ | ۳.۴ – ۵.۷ | ۳۵.۱ – ۳۹.۵ |
| ۲ | ۵۴.۷ – ۶۲.۲ | ۴.۴ – ۷.۰ | ۳۶.۹ – ۴۱.۳ |
| ۳ | ۵۷.۶ – ۶۵.۳ | ۵.۱ – ۷.۹ | ۳۸.۳ – ۴۲.۷ |
| ۴ | ۶۰.۰ – ۶۷.۸ | ۵.۶ – ۸.۶ | ۳۹.۴ – ۴۳.۹ |
| ۵ | ۶۱.۹ – ۶۹.۹ | ۶.۱ – ۹.۲ | ۴۰.۳ – ۴۴.۸ |
| ۶ | ۶۳.۶ – ۷۱.۶ | ۶.۴ – ۹.۷ | ۴۱.۰ – ۴۵.۶ |
| ۷ | ۶۵.۱ – ۷۳.۲ | ۶.۷ – ۱۰.۲ | ۴۱.۷ – ۴۶.۳ |
| ۸ | ۶۶.۵ – ۷۴.۷ | ۷.۰ – ۱۰.۵ | ۴۲.۲ – ۴۶.۹ |
| ۹ | ۶۷.۷ – ۷۶.۲ | ۷.۲ – ۱۰.۹ | ۴۲.۶ – ۴۷.۴ |
| ۱۰ | ۶۹.۰ – ۷۷.۶ | ۷.۵ – ۱۱.۲ | ۴۳.۰ – ۴۷.۸ |
| ۱۱ | ۷۰.۲ – ۷۸.۹ | ۷.۴ – ۱۱.۵ | ۴۳.۴ – ۴۸.۲ |
| ۱۲ | ۷۱.۳ – ۸۰.۲ | ۷.۸ – ۱۱.۸ | ۴۳.۶ – ۴۸.۵ |
جدول رشد پسران: از بدو تولد تا یک سالگی
پیشنهاد می کنیم تماشای ویدیوهای دسته بهداشت و مراقبت مادر و کودک را از دست ندهید.
سرویس همپای مادر که توسط تیم نوکو راه اندازی شده به صورت آنلاین و شبانه روزی به خدمت رسانی به مادران باردار ، تازه زایمان کرده و دارای فرزند تا 2 سال می پردازد.
